حجتالاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در سال 1339 در مشهد مقدس متولد شده و مسئولیتهایی همچون معاون اول قوه قضائیه، ریاست سازمان بازرسی کل کشور، نخستین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور، دادستان کل ویژه روحانیت با حکم مقام معظم رهبری، دادستان کل کشور، عضویت در هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، ریاست شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما و نمایندگی مردم استان خراسانجنوبی در مجلس خبرگان رهبری را عهدهدار بوده است.
زندگینامه حجتالاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی تولیت جدید آستان قدس رضوی علیهالسلام را در ادامه میخوانید.
سید ابراهیم رئیسی در سال 1339 هجری شمسی در خانوادهای روحانی در محله نوغان مشهد مقدس دیده به جهان گشود. پدرش از روحانیون مشهد و جدّ مادریاش هم روحانی بود. وی از سادات حسینی (ع) است و نسباش از هر دو سو به امام زین العابدین، علی ابن الحسین (ع) میرسد. وی پنج ساله بود که پدر بزرگوارش به رحمت ایزدی پیوست.
* تحصیلات
پس از پایان تحصیلات ابتدایی در مدرسه جوادیه، طریق پدر را در پیش گرفت و وارد عرصه طلبگی و دروس حوزوی شد. ابتدا وارد مدرسه نواب شد و مدت کوتاهی در آنجا به تحصیل پرداخت و سپس برای گذراندن مقدمات شامل ادبیات، منطق، معانی و بیان به مدرسه علمیه آیتالله موسوینژاد رفت.
وی بنابر تأکید و سنت آیتالله موسوینژاد، در همان اوان طلبگی و از سال سوم، تدریس به طلبههای تازه وارد را آغاز کرد. تحصیل وی در مدرسه آیتالله موسوینژاد تا سال 1354 ادامه یافت تا آن که در این سال، به توصیه برادر بزرگ خود، تصمیم گرفت برای ادامه تحصیلات به شهر مقدس قم برود.
در زمان ورود وی به قم، مدارس فیضیه و دارالشفاء با اجبار طاغوت فعالیت نداشتند، و از اینرو وارد مدرسه آیتالله بروجردی شد. وی علاوه بر تحصیل در مدرسه آیتالله بروجردی، مدتی هم تحت مدیریت آیتالله پسندیده، در مدرسهای که بهطور رسمی زیر نظر دفتر امام (ره) ـ که آن زمان مسئولیتش با اخوی ایشان بود ـ اداره میشد، درس خواند.
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در این مرحله کتاب اصول الفقه را نزد آیتالله مروی، لمعتین را محضر آیتالله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیتالله موسوی تهرانی، مکاسب محرمه را خدمت آیتالله دوز دوزانی، مکاسب بیع را محضر آیتالله خزعلی، خیارات مکاسب را نزد آیتالله ستوده و آیتالله طاهری خرمآبادی و کفایه را خدمت آیتالله سید علی محقق داماد فرا گرفت.
اما اغتنام او از فضای علمی قم، تنها به فراگیری فقه و اصول محدود نماند و او در کنار دروس فقهی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیتالله احمد بهشتی و دوره شناخت را محضر آیتالله شهید مرتضی مطهری تلمذ کرد و درس نهج البلاغه را نزد آیت اله نوری همدانی گذراند.
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی بنابر علاقه خود، در دورههای تفسیر قرآن هم شرکت کرد و به این منظور در جلسات تدریس آیتالله مشکینی حاضر بود و از آیتالله خزعلی استفاده برد.
* حضور در محافل سیاسی و سوابق مبارزاتی
زمان حضورشان در قم مصادف بود با سالهای پایانی حاکمیت طاغوت بر کشور، در این دوره و خصوصاً از سال 56 که با هتاکی روزنامه اطلاعات وقت به حضرت امام خمینی (ره)، موج جدیدی از اعتراضها از قم آغاز و در سراسر کشور منتشر شد، ایشان در اجتماعات اعتراضی که مبدأ اغلب آنها در قم، مدرسه آیتالله بروجردی (مدرسه خان) و مقصد آنها، بیوت علمای عظام بود شرکت میکرد، که از جمله مشهورترین این تظاهرات، تجمع 19 دی ماه سال 1356 در برابر منزل آیتالله العظمی نوریهمدانی بود که با تیراندازی عوامل رژیم، به خون کشیده شد.
علاوه بر این، حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در مدرسه خان (که در دوره بسته شدن فیضیه و دارالشفاء برای طلاب انقلابی مرکزیت داشت) در قالب هستهای از طلاب انقلابی فعالیت میکرد.
وی در این دوران فعالیتهای مبارزاتی خود را در ارتباط با علمای انقلابی که در زندان طاغوت بودند، پی گرفت و در این راستا به واسطه رفت و آمد به منزل آیتالله مروی، به مرور با بزرگانی چون شهید مطهری، بهشتی و مفتح، آقای حکیمی و سایر بزرگان آشنا شد. ایشان در این دوران حضور پراکنده خود در تهران را با فعالیت انقلابی همراه میکرد و در تجمعهایی چون تحصن علماء و روحانیون دانشگاه تهران، شرکت داشت.
* پس از پیروزی انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مرحوم شهید بهشتی که از نگرش عمیق حکومتی و تشکیلاتی برخوردار بود، بر آن شد تا با هدف کادرسازی برای تأمین نیازهای مدیریتی نظام تازه پا، یک دوره آموزشی برای حدود 70 نفر از طلاب قم که آنها را برای به دوش کشیدن بار مسئولیتهای مختلف در کشور مناسب تشخیص داده بود، برگزار و آنها را برای پذیرش این مسئولیتها آماده کند؛ حجتالاسلام والمسلمین رئیسی یکی از این طلاب برگزیده بود.
در این دوره فشرده که عمدتاً در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار میشد، شخص شهید آیتالله بهشتی، حضرت آیت الله خامنهای و سایرین از جمله مرحوم شهید حسن آیت، آیتالله موسوی اردبیلی وغیره به صورت هفتگی به تدریس میپرداختند.
در روزهای اول استقرار نظام جمهوری اسلامی، همچون برخی مناطق دیگر مرزی در کشور، اخبار خوبی از شهر مسجد سلیمان که پایگاه گروههای چپ و مارکسیست بود به گوش نمیرسید. اینگونه شد که حضرت امام (ره) برای ساماندهی اوضاع، آیتالله شیخ هادی مروی را بهعنوان نماینده خود در این شهر منصوب فرمودند. به این ترتیب، حجتالاسلام والمسلمین رئیسی به دعوت آن مرحوم، برای کمک در کارِ فرهنگی و اداره شهر همراه با گروهی از طلاب به مسجدسلیمان رفت و کلید ارتباط وی با مجموعه دادسرای انقلاب هم از همانجا زده شد.
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی پس از بازگشت از مسجدسلیمان، مجموعه سیاسی ایدئولوژیک پادگان آموزشی صفر- دو در شاهرود را تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.
ورود حجتالاسلام والمسلمین رئیسی به عرصه مدیریت قضایی از سال 1359 و با حضور در جایگاه دادیاری شهرستان کرج آغاز شد. اما هنوز چند ماهی از این دوره نگذشته بود، که با حکم دادستان کل انقلاب، شهید آیتالله قدوسی، دادستان کرج شد.
اوضاع قضایی شهر کرج بهعلت مهاجرت عمومی به این شهرستان نزدیک به پایتخت و مسائل برآمده از محیط امنیتی- سیاسی عمومی کشور در اوان شکلگیری نظام مقدس جمهوری اسلامی- از جمله آغاز جنگ تحمیلی در شهریور 1359- پیچیده بود و اداره آن نیازمند جذب نیروهای فهیم انقلابی و هماهنگی با دیگر مسئولان بود که حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در طول این دوره 2 سال و اندی (سالهای 59 و 60) به آن اهتمام ورزید.
موفقیت حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در ساماندهی وضعیت پیچیده این شهر سبب شد تا در سال 1361، همزمان با دادستانی کرج، مسئولیت دادستانی شهر همدان نیز به وی محول شود. به این ترتیب حجتالاسلام والمسلمین رئیسی ناگزیر بود تا برای رسیدگی به امور هر 2 حوزه، ایام هفته خود را به دو بخش، تقسیم و پیوسته میان این دو شهر تردد کند.
حضور همزمان حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در این دو مسئولیت، سه تا چهار ماه ادامه داشت، تا آن که بهعنوان دادستان استان همدان معرفی شد و از 1361 تا 1363، به مدت 3 سال در این سمت خدمت کرد.
سال 1364، سال آغاز مدیریت قضایی حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در پایتخت بود و به این ترتیب عهدهدار سمت جانشینی دادستان انقلاب تهران شد.
با گذشت 3 سال از این تاریخ و در سال 1367، مورد توجه ویژه امام خمینی (ره) قرار گرفت و احکام ویژه (1 و 2 و 3) و مستقیمی برای رسیدگی به مشکلات قضایی در برخی استانها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان را مستقل از ساختار قوه قضائیه، از بنیانگذار انقلاب اسلامی دریافت کرد. بعد از آن هم امام (ره) چندین پرونده مهم را برای تصمیم قضایی به حجتالاسلام والمسلمین رئیسی و آقای نیری محول فرمودند.
بعد از رحلت حضرت امام (ره) و آغاز زعامت حضرت آیتالله خامنهای، حجتالاسلام والمسلمین رئیسی با حکم آیتالله یزدی رئیس وقت قوه قضائیه، به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال 1368 تا 1373 به مدت پنج سال این مسئولیت را برعهده داشت. پس از آن و از سال 1373 به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد و این سمت را تا سال 1383 عهده دار بود.
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی از سال 1383 تا سال 1393، به مدت 10 سال معاون اول قوه قضائیه بود و از سال 1393 تا کنون نیز دادستان کل کشور است؛ همچنین وی از سال 1391 تا کنون با حکم مقام معظم رهبری بهعنوان دادستان کل ویژه روحانیت نیز منصوب شدند.
* حضور و عملکرد در مجلس خبرگان رهبری
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در سال 1385، از طرف جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز و به توصیه نخبگان استان خراسانجنوبی برای عضویت در چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری، خود را در معرض انتخاب مردم قرار داد و با نظر مثبت بیش از 80 درصد مردم این استان وارد مجلس خبرگان شد.
2 سال پس از حضور در این مجلس، با رأی خبرگان ملت به عنوان عضو هیأت رئیسه انتخاب و عضویت وی در این جایگاه تا اتمام دور چهارم، با رأی نمایندگان مجلس خبرگان تمدید شد.
در هیئت رئیسه، مسئولیت بخش اجرایی دبیرخانه را برعهده گرفت و علاوه بر آن مسئولیت دفتر تهران که مسئول ارتباط خبرگان با نهادها و سازمانهای مختلف است، به وی محول شد. عضویت در کمیسیون آئیننامه مجلس خبرگان و عضو منتخبِ کمیته تنظیم بیانیه پایانی تمامی اجلاسیهها در دوره چهارم، از سایر مسئولیتهای وی در این دوره بود.
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی در طول دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری، عضو و دبیر کمیسیون تحقیق نیز بود.
* سوابق علمی
* تالیفات و آثار
الف: کتب در دست انتشار
ب: مقالات و سخنرانی علمی ارائه شده
* سوابق مدیریتی و سیاسی
* مسئولیتهای کنونی