راه‌های مقابله با اثرات منفی فضاهای مجازی بر ذهن کودکان چیست؟
فرهنگ سازی و آموزش تنها راه مقابله با اثرات منفی فضاهای مجازی بر ذهن کودکان و نوجوانان است.
رشد و گسترش استفاده از فضای مجازی در جوامع مختلف به دلیل فرامرزی بودن و جهانی بودن این قبیل فضاها و امکانات ارتباطی جدید موجب فراهم شدن بسترهای مناسب اثر گذاری فرهنگی- فکری سازندگان آنها بر کاربران شده است.
بیشترین تاثیراتی که این قبیل لوازم ارتباطی دارند بر روی گروه‌های سنی کم سن و سال جامعه به ویژه نوجوانان و جوانان فراگیری فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی مثل اینترنت در زندگی نسل امروز موجب تغییر الگوهای ارتباطی سنتی جامعه و جایگزین شیوه‌های جدید ارتباط، تولید، انتقال اطلاعات بین کاربران شده است.
فرامکانی و فرا زمانی بودن فضای مجازی
این فضاهای ارتباطی نوین به دلیل برخی ویژگی‌ها و خصوصیات از جمله فرامکانی و فرا زمانی بودن، عدم محدودیت به قوانین مدنی دولت‌ها و ملت‌ها، ناشناس ماندن کاربران و تسهیل ارتباط و انتقال اطلاعات موجب شده تا فضای مجازی به عنوان یک واقعیت مجازی در نظر گرفته شود.
شبکههای اجتماعی و فضاهای مجازی وب سایت یا مجموعه‌ای از وب سایت‌هایی است که به کاربران این امکان را می‌دهد علاقمندی‌ها، افکار و فعالیت‌های خود را با یکدیگر به اشتراک گذارند.
این شبکه‌ها با استفاده از موتورهای جستجو و نیز امکاناتی مثل چت روم‌ها و پیام رسان‌های الکترونیکی، وسایل انتقال تصویر و صدا و.... امکان بیشتری را برای کاربران برای برقراری ارتباط با یکدیگر در قالب شبکه‌ای از روابط فردی و گروهی فراهم می‌کند.
کودکان و نوجوانان هدف شبکههای اجتماعی
این وسایل ارتباطی جدید علاوه بر اینکه اثرات مبتنی همچون تسهیل برقراری ارتباط و نیز تبادل سریع اطلاعات بین کاربران خود دارد، اثرات منفی و آسیب‌های اجتماعی جدی نیز برای جامعه و افراد آن به بار می‌آورد.
البته در این بین کودکان و نوجوانان در قبال استفاده از این فضاها آسیب پذیر بوده و کانون و هدف حملات یک سری هجمه‌های فرهنگی غربی و الگوهای رفتاری ضد اخلاقی هستند.
امروزه نفوذ اینترنت در زندگی اقشار مختلف جامعه موجب شده تا افراد مختلف در هر سن و سالی که هستند به برخی از خدمات این قبیل فناوری‌ها به آسانی دسترسی داشته باشند
البته در این بین کودکان و نوجوانان نیز مستثنی نبوده و بیشترین تاثیرات بر روی آنها صورت می‌گیرد.
اینترنت و فضای مجازی موجب شده تا کاربران به راحتی با کسانی که هیچ گونه آشنایی و شناختی از یکدیگر ندارند ارتباط برقرار کرده و دوستی‌های مجازی و دروغین بین آنها شکل گیری که در این میان کودکان و نوجوانان بیشترین آسیب‌ها را به جهت ارتباط و تعامل با سایر کاربران می‌بینند.
فضای مجازی وسیله‌ای برای رواج مسایل غیر اخلاقی
امروزه گسترش شیوه‌های جدید ارتباطی و نیز فناوری‌های نوین در امر ارتباطات و نیز بازی‌ها و سرگرمی‌های رایانه‌ای و اینترنتی باعث آشنایی کودکان و نوجوانان،بسیاری از مسایل غیر اخلاقی و نامتناسب با سن و سال آنها شده است.
سن کاربری و استفاده از فضاهای مجازی و اینترنتی این روزها محدود به رده سنی خاص نبوده و هر فردی با هر سن و سالی از کوچک‌ترین عضو جامعه گرفته تا پیرترین آنها را شامل می‌شود.
در نتیجه کودکان و نوجوانان به دلیل عدم آگاهی و شناخت لازم بر فضای مجازی در امر حفظ اطلاعات شخصی و حریم خصوصی خود در این فضاها با کمبودهایی مواجه بوده و در اغلب اوقات به راحتی بدون رعایت نکات ایمنی اطلاعات خود را در اختیار دوستان مجازی و دیگران قرار می‌دهند.
هویت‌های ناشناس در شبکههای اجتماعی
افراد سودجو با هویت‌های ناشناس و دروغین خود به راحتی ذهن و فکر کودکان و نوجوانان را با گفتن حرف‌های فریبنده شستشو می‌دهند و از این طریق راه برای بسیاری از کلاهبرداری‌ها و اعمال مجرمانه توسط آنها باز می‌شود.
در این بین والدین این کودکان و نوجوانان به خیال اینکه بخشی از اوقات فراغت فرزندشان توسط این فضاها پر می‌شود و به اشتباه این شبکههای ارتباطی را عاری از هر مشکلی می‌دانند به فعالیت‌های روزانه خود مشغول‌اند غافل از آنکه خطر جدی این فضاهای مجازی فرزندان آنها را تهدید می‌کند.
حال با توجه به آسیب‌های جدی استفاده نامناسب از شبکههای اجتماعی و آثار مخربی فردی و اجتماعی حاصل از آن باید قبل از رواج این شیوه‌های ارتباطی نوین بین اعضای جامعه فرهنگ سازی شود.
مدارس باید با برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه کاربران اینترنتی، شیوه‌های صحیح استفاده از این قبیل لوازم ارتباطی را به دانش آموزان و نسل جوان جامعه بیاموزند تا شاهد بروز آسیب‌های اجتماعی در جامعه نباشیم.
همچنین خانواده‌ها نیز با همکاری و مشارکت مدارس باید آگاهی و اطلاعات کافی را از این لوازم به دست آورند تا بتوانند به درستی بر رفتار فرزندان خود نظارت و کنترل دقیق داشته باشند.
در این بین باید قوانین ویژه‌ای به منظور تعیین سن مشخص کاربران فضای مجازی در کشور وجود داشته باشد تا کاربران از سن مشخصی حق دسترسی به اینترنت و فضاهای مجازی را یابند.
با توجه به آسیب‌پذیری کودکان در فضای مجازی، مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه‌ای ( مرکز ماهر) اعلام کرد: نیاز است تا با آموزش درست به کودکان و آگاه سازی آنها پیشگیری های لازم از اتفاقات احتمالی و سو استفاده ها به عمل آید.