زندگینامه شهید سرلشگر خلبان منصور ستاری

 سرلشکر شهید، منصور ستاری در سال 1327 در روستای ولی آباد ورامین دیده به جهان گشود. پدرش، مرحوم «حاج حسن» شاعری فاضل بود که دیوانی از او به نام «ماتمکده عشاق» به یادگار مانده است. 

 

سرلشکر شهید، منصور ستاری در سال 1327 در روستای ولی آباد ورامین دیده به جهان گشود. پدرش، مرحوم «حاج حسن» شاعری فاضل بود که دیوانی از او به نام «ماتمکده عشاق» به یادگار مانده است. منصور ستاری دوران ابتدایی را در مدرسه ولی آباد ورامین و دوران متوسطه را در قریه «پوینک» باقر آباد به پایان رسانید.

وی در طول دوران تحصیل همواره یکی از شاگردان ممتاز کلاس به شمار می‌رفت. شهید بزرگوار پس از اخذ دیپلم متوسطه، در سال 1346 وارد دانشکده افسری شد و پس از پایان دوره دانشکده به درجه ستوان دومی نائل آمد. در سال 1350 جهت طی دوره علمی کنترل رادار به کشور آمریکا اعزام شد و پس از گذراندن دوره یک ساله، در سال 1351 به ایران بازگشت و به عنوان افسر کنترل شکاری نیروی هوایی مشغول به کار شد.

شهید ستاری در سال 1354 در کنکور سراسری شرکت کرد و در رشته برق و الکترونیک پذیرفته شد. تعدادی از واحدهای دانشگاهی را گذرانده بود که با پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، تحصیل را کنار گذاشت و همدوش دیگر آحاد مردم به پاسداری از دستاوردهای انقلاب پرداخت. وی افسری مؤمن، متعهد، شجاع، آگاه، تیزهوش و کاردان بود. طرح‌ها و ابتکارهای زیادی در تجهیز سیستم‌های راداری، پدافندی به اجرا گذاشت که در طول جنگ تحمیلی توان نیروی هوایی را در سرنگونی هواپیماهای متجاوز دشمن دو چندان نمود.

تیمسار ستاری به علت فعالیت های بیش از حدی که در اجرای طرح‌های جنگی از خود نشان داد، در سال 1362 به سمت معاون عملیات فرماندهی پدافند نیروی هوایی منصوب شد. طرح‌ها و برنامه‌هایی که وی ارائه می‌داد بسیار منطقی، عملی، کاربردی و مؤثر بود. از این رو در سال 1364 به عنوان معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی برگزیده شد و به علت لیاقت و کاردانی و شایستگی که از خود نشان داد، در بهمن ماه سال 1365 با درجه ی سرهنگی به سمت فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و تا هنگام شهادت عهده دار این مسئولیت بود.

همه به یاد دارند که در عملیات خیبر، وقتی او در محاصره بمباران شیمیایی ماسک خود را تقدیم به پیرمردی که راننده لودر بود کرد. بر اثر این اقدام وی تا زمان شهادت از شامه بویایی بی بهره شده بود و تا پایان عمر این موضوع را مخفی می کرد.

اقدامات شهید ستاری بر چهار رکن اصلی استوار بود:

۱ـ طرح و برنامه صحیح از ابتدای فرماندهی، همراه با آینده نگری هرچه ژرف تر؛

2ـ سازماندهی نیروی انسانی متعهد و کارا، مستعد و مبتکر و بیش از همه خوداتکا و خودباور در پروژه های توسعه پیشرفت؛

3ـ تأمین وسایل و تجهیزات با بهره گیری حداکثر از منافع موجود داخلی و با تکیه بر اهداف خودکفایی کشور؛

4ـ اعمال مدیریت پویا و متکی بر روابط انسانی و ایجاد محیطی هرچه مناسب تر برای تشریک مساعی همگانی.

شهید ستاری با برنامه ای منسجم که در پیروزی نهایی بسیار مؤثر افتاد به کار پرداخت. از اقدامات مهم و بنیادین این شهید بزرگوار می توان اجمالاً به مواردی چند اشاره نمود.

ـ تأسیس دانشکده پرواز (خلبانی) این آرزوی دیرینه هر ایرانی وطن پرست و پرسنل نیروی هوایی بود. اولین سری دانشجویان خلبانی در مهرماه سال ۱۳۶۷ وارد دانشکده پرواز شدند.

ـ تأسیس دانشگاه هوافضا با ۸ گرایش تحصیلی و مبتنی بر برنامه های آموزشی؛

ـ مجموعه های کارشناسی و مصوبات وزارت فرهنگ و آموزش عالی؛

ـ تأسیس دانشکده پرستاری و راه اندازی مرکز تحقیقات و آموزش پزشکی (پاتولوژی) نیروی هوایی؛

ـ توجه به آموزش کارا (حین خدمت) و آموزش پرسنل رده میانی؛

ـ ایجاد هنرستان کار و دانش و فنی و حرفه ای در مرکز آموزش های هوایی و اجرای برنامه های آموزش و پرورش برای افرادی که حداکثر با سن شانزده سال به استخدام نهاجا درآمده بودند تا بتوانند همانند دانش آموزان دبیرستان به تحصیل بپردازند و دیپلم رسمی کشور به آنها اعطا شود.

ـ ایجاد شبکه دیده بانی به منظور تقویت سیستم پدافندی کشور؛

ـ ایجاد شبکه دیده بانی بصری؛

ـ ایجاد موانع هوایی بر فراز دره ها، گذرگاه ها و ارتفاعات و...

شهید ستاری که به واقع معماری آینده نگر برای سیستم پدافند هوایی کشور بود با راه اندازی تأسیسات و امکانات جدید تعمیر، نگهداری و نیز اجرای پروژه هایی نظیر پروژه اوج و نیز راه اندازی مرکز پژوهش، تحقیقات و آموزش (پتا) توان نگهداری نیرو را تقویت و به چندین برابر قدرت قبلی ارتقا داد. این مهم برای کشوری که پایه های صنعتی اش تقریباً ضعیف بود کاری شگرف بود. ایجاد مؤسسات فنی و صنعتی پیشرفته برای آموزش پروازی مرحله مقدماتی دانشجویان خلبانی با کمک مهندسین و متخصصین نهاجا با ساخت هواپیمای پرستو. این هواپیما از نظر امکانات عملیاتی تقریباً شبیه هواپیمای بونانزای ساخت آمریکا بود.

یکی از مهمترین فعالیت های سرلشگر شهید منصور ستاری طی سال های 1366 الی پایان جنگ تحمیلی، اسکورت ناوگان تجاری کشتی های نفتکش ایران در خلیج فارس و دریای عمان تا خروج آنها بود. انجام عملیات اسکورت با توجه به حجم عملیات جنگی و مضافاً حجم عملیات عادی و روزانه نهاجا کاری بس عظیم بود.

نگهداری مجتمع پتروشیمی بندر امام، حفاظت از میدان گازی کنگان و مواردی نظیر آن یادآور اقدامات و جانفشانی های عقابان تیزپرواز و پرسنل پدافندی نیروی هوایی تحت فرماندهی و مدیریت این بزرگوار، همیشه به یادماندنی است. طراحی و ساخت خودرو شمس، ایجاد خطوط هوایی سها (سازمان هواپیمایی ارتش جمهوری اسلامی ایران) شرکت در پروژه های دولتی در راستای امور مهندسی و تأسیساتی، افزایش کارایی و استخراج از معادن تحت پوشش از قبیل نمک سمنان که نیازمندی های صنایع نفتی و پتروشیمی کشور را مرتفع و پشتیبانی می نمود، ازدیاد بازده صنایع فلزی (ریخته گری ـ تراش و...) و دریافت سفارش به منظور رفع نیازمندی های دولتی، نظامی و خصوصی.

شهید ستاری منطقی ترین راه را برای کاهش اثرات محدودیت اعتباری و روبرویی با شرایط پس از جنگ انتخاب نمود و آن خودکفایی هر چه بیشتر نیروی هوایی بود. بدین وسیله علاوه بر آن که از خروج اعتبارات نیروی هوایی جلوگیری می کرد توان تولیدی و خدماتی را افزایش داده و درآمدهای حاصل از این قبیل فعالیت ها را همواره تحت کنترل و نظارت دقیق قرارداد که به عنوان پشتوانه ای برای اجرای برنامه های سازندگی مورد بهره برداری قرار گرفت. او با کمک فرماندهان و پرسنل عزیز نیروی هوایی پروژه های بلند مدت را طراحی نمود که یکی پس از دیگری جامه عمل می پوشید. یکی از این پروژه ها بعد از شهادت ایشان، هواپیمای جنگی آذرخش بود که با حضور رهبر انقلاب در سال ۱۳۷۶ به پرواز درآمد.

 بدون اغراق برخی از طرح ها و پروژه های این مرد ارزنده، شاید در دنیا کم نظیر باشد. از جمله طرح های مبتکرانه اش در ایجاد شبکه نوین و یکپارچه پدافند هوایی کشور متشکل از رادار، سیستم های موشکی و توپخانه زمین به هوا و مدیریت هواپیماهای تجسس و رهگیر است. طرح ها و ابتکارات شهید ستاری منجر به افزایش آسیب پذیری نیروی هوایی دشمن بعثی و بالا رفتن توان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران جهت نفوذ بر آسمان عراق شد.

از اساسی ترین اقدامات این فرمانده دلسوز اقدام در خصوص افزایش ظرفیت فنی و خصوصاً ایجاد بنیان های صنعتی و مدرن نیروی هوایی برای ساخت هواپیما و تعمیرات اساسی و همه جانبه بود. محصول چنین اقداماتی، ساخت هواپیمای آموزشی و پشتیبانی سبک پرستو با ظرفیت ۴ نفر است.

شهید ستاری با ایجاد محیط مناسب برای تفکر و نوآوری، امکان مشارکت حداکثری کارکنان تحت فرماندهی را در بالاترین رده تعمیرات و نگهداری کلیه تجهیزات و دستگاه های بسیار مدرن و فنی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران فراهم آورد. ایجاد شبکه دیده بانی، راه اندازی خطوط هواپیمایی ساها، نوسازی و بهسازی شبکه تدارکاتی و افزایش توان لجستیکی، افزایش امکانات نوسازی و بهسازی مهندسی نهاجا، افزایش ظرفیت چند برابری کارآیی بهداشتی و درمانی نیروی هوایی خصوصاً پس از راه اندازی مجتمع آموزشی ـ پزشکی و درمانی بعثت، نمونه هایی چند از این تغییر است.

راه اندازی بیمارستان ۷۵۰ تختخوابی و قابل توسعه به هزار تختخوابی مرکزی، همراه با مرکز پاتولوژی و دانشکده پرستاری که مجهز به مدرن ترین سامانه های بیمارستانی و تحقیقاتی و آموزشی هستند. همچنین ایجاد مؤسسات علمی و دانشگاهی نظیر دانشگاه علوم و فنون هوایی که بعدها به نام شهید ستاری نامگذاری شد، نشانه هایی از تفکر و فعالیت گسترده آن زنده یاد می باشد.

از جمله اقدامات و ابتکارات به یاد ماندنی شهید ستاری، طرح های عملیاتی وی در عملیات های والفجر 8 و کربلای 5 می باشد. در عملیات والفجر 8 ایجاد یک دفاع متحرک منجر به افزایش توان دفاع هوایی تسخیر آسمان منطقه نبرد و در نتیجه کسب موفقیت در روی زمین و فتح فاو بود.مقام معظم رهبری والفجر 8 و عملکرد پدافند هوایی را دفاع معجزه آسا نامیدند.

از دیگر اقدامات قابل تقدیر شهید ستاری، فرماندهی عملیات اسکورت هوایی نفت‌کش‌های ایران تا دریای عمان در طول جنگ نفت‌کش‌ها می باشد. مقام معظم رهبری پس از شهادت ایشان فرمودند: «شهید ستاری در میدان های جنگ، بارها تا مرز شهادت پیش رفت و پیوسته در طلب شهادت بود. او شب و روز نمی شناخت و تمامی لحظات زندگی خود را وقف خدمت به اسلام و نظام اسلامی کرده بود.» به هر تقدیر سرلشگر شهیدمنصور ستاری با حمایت پرسنل از جان گذشته نیروی هوایی آنچه در توان داشت در طبق اخلاص نهاده و به پیشگاه ملت ایران تقدیم نمود و امروز به خیل شهیدانی پیوسته است که همواره در فراق آنها می سوخت. روح حماسی او از همان پهنه آسمان نیلگونی که مأوای همیشگی او و یارانش بود به ملکوت اعلی عروج کرد تا در کنار امام و فرمانده خود آرام گیرد.

از آن شهید بزرگوار 4 فرزند به جای مانده است که همگی آنها دارای تحصیلات عالیه می باشند. فرزند ذکور آن شهید بزرگوار دکتر سورنا ستاری و فرزندان دختر شهید ستاری دکتر شبنم ستاری، پزشک متخصص زنان، دکتر سحر ستاری، دندانپزشک و خانم مهندس ستاری، فوق‌لیسانس مهندسی کامپیوتر از دانشگاه تهران می باشند.

کارکنان نیروی هوایی بیش از هر فرد و عاملی دیگر شهید ستاری را باعث تحول فکری خود دانسته و به یاد می آورند، تحول از ناباوری ها به خودباوری و خوداتکایی. کارکنان آزاده نیروی هوایی هرگز تأکید او را بر این که ایرانی علاوه بر آن که نسبت به ملل غربی و دنیای پیشرفته، هیچ کم و کسری از نظر استعداد و نبوغ ندارد بلکه در بسیاری از موارد باهوش تر و بااستعدادتر نیز می باشد، فراموش نخواهند نمود. او در عمل و با همکاری، همدلی و بیش از آن با ایثار و فداکاری افراد نیروی هوایی این مهم را به اثبات رساند که با اتکال به خداوند قادر متعال و در سایه سعی و همت و با فراگیری دانش و بیش از همه با خودباوری و اعتماد به نفس می توان بر مشکلات فایق آمد و صعب ترین و ناهموارترین مسیر را بر تعالی کشور، هموار نمود.

روحش شاد و یادش گرامی باد